Część I – warsztatowa szkolne dla klasy.

Propozycja 5 tematów zajęć warsztatów naukowych dla dzieci:

Propozycje warsztatów naukowych do części warsztatowej w ramach Festiwali Nauki

Opis:

Zajęcia będą poświęcone obserwacji suchego lodu – substancji, która powstała w wyniku zamrożenia pod wpływem wysokiego ciśnienia dwutlenku węgla. Właściwości fizyczne suchego lodu takie jak temperatura wynosząca -78,5C oraz przemiana z ciała stałego w gaz, z pominięciem stanu ciekłego, pozwala na przeprowadzenie wielu zaskakujących eksperymentów. Eksperymenty takie jak łapanie chmury w bańkę mydlaną, czy też granie na łyżce, mają charakter zabawy, ale pozwalają młodzieży na poznanie podstawowych praw fizyki w bardzo przystępny i obrazowy sposób. W czasie zajęć zostaną poruszone takie pojęcia jak ciśnienie, kwasy i zasady, sublimacja i resublimacja, oparzenia termiczne.

Opis:

Zajęcia będą poświęcone powietrzu oraz jego właściwościom fizycznym. Powietrze jest mieszaninągazów, złożoną przede wszystkim z azotu i tlenu, a jej unikatowy skład przyczynił się do powstania nanaszej planecie atmosfery, która z kolei przyczyniła się do powstania życia. Powietrze ma jednakmnóstwo ciekawych właściwości, z którymi spotykamy się na co dzień, często nie zdając sobie z nichsprawy. Aby je dostrzec młodzież, będzie miała okazję nadmuchać dwumetrowy worek jednym dmuchnięciem, czy też nadmuchać balon bez zawiązywania otworu. W czasie zajęć przeprowadzony zostanie XVII w. eksperyment półkul magdeburskich, przeprowadzony przez Otto Van Guericke.Wykorzystując właściwości próżni, zostaną zademonstrowane w kloszu próżniowym eksperymenty udowadniające tezę o znaczącej masie powietrza, a także demonstrujące właściwości rozchodzenia się
fal dźwiękowych w próżni. Przy pomocy Tuby Newtona zostanie zademonstrowane doświadczeniedotyczące oporu, jakie stawia powietrze spadającym przedmiotom. Podczas zajęć poruszone zostanątakie pojęcia jak ciśnienie, próżnia, powietrze, masa, prawo Bernoulliego.

Opis:

Tematem zajęć będą reakcje chemiczne, których efektem jest powstawanie energii. Uczestnicy zajęć będą mieli możliwość samodzielnie przeprowadzić kilka eksperymentów, w czasie których zostanie wyzwolona lub wchłonięta energia. Dzięki przeprowadzonym doświadczeniom młodzieży łatwiej będzie zrozumieć np. procesy oddychania w ciele człowieka, kiedy to w wyniku zachodzącej reakcji powstaje energia niezbędna do przebiegu procesów życiowych. W czasie zajęć zostaną poruszone m.in. pojęcia reakcji egzo i endotermicznych, chemiluminescencji, oddychania i spalania. Dzieci wykonająmiedzy innymi takie eksperymenty, jak słynna „Pasta do zębów dla słonia”, wywołają „Dżina z butelki”, sprawdzą czym jest papier błyskowy, a także sprawią, że wlana do szklanki woda zniknie.

Opis:

Tematem zajęć będą zjawiska naukowe w kuchni. Rzadko zdajemy sobie sprawę, że kuchnia jest tak naprawdę laboratorium naukowym pełnym przeróżnych eksperymentów. Dodanie drożdży do ciasta, przygotowanie kisielu, czy nawet zagotowanie wody to seria procesów związanych z fizyką i chemią. Uczestnicy zajęć będą mieli okazję nie tylko sprawdzić, gdzie można znaleźć najwięcej białka czy węglowodanów, ale także przygotować owocowy kawior, oraz poznać zaskakujące właściwości skrobi.

Opis:

Tematem zajęć będą ładunki magnetyczne oraz elektryczne. W pierwszej części uczestnicy zajęć będą mogli przyjrzeć się z bliska magnetytom – kamieniom, o właściwościach magnesu odkrytych przez starożytnych Greków. W dalszej części zajęć zostaną przeprowadzone eksperymenty m. in. obrazujące działanie pola magnetycznego na różne materiały, a także oddziaływanie na siebie ładunków magnetycznych. Ostatnia część warsztatów zostanie poświęcona prądowi elektrostatycznemu. Eksperymenty przy wykorzystaniu prądu wytwarzanego przez mini generatory VDG pozwolą zademonstrować podobieństwa między ładunkami magnetycznymi oraz elektrycznymi. Następnie wykorzystując generator prądu VDG zostanie postawiona teza, czy człowiek może dotknąć 200.000V i przeżyć. Przeprowadzone eksperymenty przybliżą uczestnikom pojęcie przepływu prądu, izolatorów,
przewodników, natężenia oraz napięcia elektrycznego.

Część II – pokazy naukowe „namioty”.

15 propozycji tematów pokazu dla 5 stoisk „namioty”:

1. „Sublimacja – magiczna przemiana fizyczna” – Demonstracja przy wykorzystaniu suchego lodu procesów przemiany stanów skupienia ciał fizycznych. Suchy lód, czyli zamrożony dwutlenek węgla nie roztapia się i nie ulega zamarznięciu, a jedynie sublimuje i re-sublimuje – może przyjąć formę gazu lub ciała stałego, nie występując nigdy w postaci cieczy.
2. „Chmura w bańce mydlanej” – Wykorzystując niezwykłe właściwości suchego lodu zostanie przeprowadzona demonstracja zjawiska sublimacji połączonej ze stworzeniem laboratorium baniek mydlanych. Do stworzenia bańki mydlanej potrzebny jest płyn do mycia naczyń, woda oraz jakiś gaz. Wykorzystanie dwutlenku węgla z suchego lodu pozwoli m. in. złapać
   prawdziwą chmurę w mydlaną pułapkę.
3. „Kwasy i zasady” – laboratorium , w czasie którego uczestnicy będą mieli okazję poznać podział związków chemicznych na kwasy i zasady, dowiedzieć się m.in. czym jest sympatyczny atrament, jakie Ph ma powietrze oraz stworzyć samodzielnie wskaźnik z czerwonej kapusty.
4. „Biologia – nauka o życiu” – tematem głównym warsztatów i pokazów naukowych będzie ciało człowieka i jego budowa. Uczestnicy będą mieli okazję m. in. „przymierzyć” szkielet, dokonać analizy zdjęć rentgenowskich oraz przetoczyć krew przez model serca.
5. „3, 2, 1 Re-akcja!” – Laboratorium poświęcone reakcjom chemicznym i towarzyszącym im powstawaniu energii w postaci ciepła. Uczestnicy będą mieli okazję samodzielnie przeprowadzić bezpieczną wersję słynnego eksperymentu – „Pasty do zębów dla słonia”. Dla niewtajemniczonych jest to ulepszona wersja innego eksperymentu – wulkanu, uwielbianego
   przez wszystkie dzieci!
6. „Kuchnia molekularna” – Pewnego razu młody kucharz Ferran Adria postanowił zaprosić naukę do kuchni i stworzyć najlepszą restaurację na świecie. W ten sposób dał początek nowej dziedzinie w gastronomii – kuchni molekularnej, która charakteryzuje się naukowym podejściem do gotowania. W czasie pokazu uczestnicy dowiedzą się m. in. w jaki sposób
   stworzyć makaron z soku jabłkowego oraz jaki sposób dokonać naukowej analizy produktów spożywczych.
7. „Obwody elektryczne” – w tym miejscu każdy uczestnik będzie miał okazję przy pomocy modeli stworzyć własne obwody elektryczne. Jest to najlepszy sposób na zrozumienie działania włączników i wyłączników elektrycznych, a nawet dzwonków, żarówek i innych urządzeń domowych.
8. „Elektrostatyczność – prąd spod butów” – tematem pokazu jest prąd elektrostatyczny. Mało kto wie, że każde potarcie stopą o dywan może wytworzyć prąd o napięciu kilku tysięcy Volt. W czasie tego pokazu wykorzystując generator prądu VDG udowodnimy, że skutkiem ubocznym dotknięcia 200.000V mogą być jedynie sterczące dęba włosy.
9. „Loteria powietrzna” – To w tym miejscu, niemal jak w lunaparku każdy uczestnik będzie miał możliwość wzięcia udziału w konkursie strzeleckim. Jedyną różnicą będzie nietypowa broń – nasza bazooka powietrzna. Dzięki niej opowiemy także co nieco o strumieniach powietrza.
10. „Polimerowy świat” – Pokaz poświęcony eksperymentom z dziedziny chemii polimerów. Uczestnicy będą mieli okazję dowiedzieć się czym są polimery oraz jakie mają właściwości. Demonstracja będzie obejmować wykonanie rozciągliwego „gluta” z dwóch płynów.
11. „Ciało stałe a może ciecz?” – Warsztaty poświęcone cieczom nienewtonowskim – substancjom o właściwościach zarówno ciała stałego jak i cieczy. Każdy uczestnik stoiska będzie miał okazję samodzielnie sprawdzić, co właściwie oznacza to trudne słowo i dlaczego dzięki temu zjawisku możliwy jest spacer po wodzie.
12. „Wodny świat” – ten pokaz będzie poświęcony wodzie i jej niezwykłym właściwościom. W czasie jego trwania uczestnicy przeprowadzą kilka eksperymentów, które wyjaśnią im między innymi dlaczego kropla zawsze ma taki a nie inny kształt oraz czym są prądy wodne.
13. „Magnetyzm i lewitacja” – Tematem pokazu naukowego są magnesy i ładunki oraz pole magnetyczne. Uczestnicy będą mieli okazję dowiedzieć się czym są magnesy, jak wyglądają magnetyty oraz w jaki sposób można je wykorzystać np. do lewitacji. Kilka ciekawych eksperymentów pokaże fascynujący świat magnesów.
14. „Słodycze z próżni wzięte” – Tematem tego pokazu naukowego jest masa powietrza oraz pojęcie próżni i ciśnienia. W czasie wykonywania kilku demonstracji uczestnicy będą mieli okazję stworzyć znacznych rozmiarów piankę cukrową, porównać w jaki sposób zachowują się materiały spadające w próżni i w atmosferze ziemskiej oraz nadmuchać samoistnie balon.
15. „Wszystkie kolory tęczy” – To jest najbardziej kolorowy pokaz naukowy, w czasie którego uczestnicy będą mieli okazję zbadać właściwości światła oraz poznać podstawy teorii barw. Dokładnej analizie zostaną poddane wszystkie kolory, a w czasie wykonywanych doświadczeń rozszczepimy kolory oraz stworzymy tęczę w probówce.

Część III – pokazy sceniczne „Show na scenie”.

6 propozycji tematów pokazu „Show na scenie” – czas trwania każdego pokazu min. 20 minut:

1. „Dotknąć 200.000V” – tematem pokazu jest prąd elektrostatyczny i jego właściwości. Przy wykorzystaniu generatora prądu VDG sprawdzimy, co się stanie jeśli dotknie się 200.000V oraz w jaki sposób można wykorzystać zjawisko pola elektrycznego w lewitacji.
2. „Fizyka i inne dziwne zjawiska” – Pokaz naukowy, którego celem jest zademonstrowanie różnych eksperymentów z dziedziny fizyki, które często zadziwią przeciętnego obserwatora. W jaki sposób sprawić, by woda nie chciała wylecieć ze szklanki (nawet bez podłożenia kartki papieru!) lub nadmuchać balon nie zawiązując otworu? Uczestnicy uzyskają odpowiedzi na te i inne ciekawe pytania podczas tego pokazu.
3. „Merlin i inni chemicy” – Pokaz naukowy poświęcony magicznym reakcjom chemicznym. Celem pokazu jest wyjaśnienie postawionej tezy, że czarnoksiężnik Merlin był prawdopodobnie wyśmienitym chemikiem, a wykorzystywana przez niego magia była w rzeczywistości czystą nauką. W czasie pokazu sprawimy, że wlana do szklanki woda zniknie oraz przeprowadzimy konkurs na najdłuższe niemyślenie wykorzystując nasz magiczny wykrywacz myśli.
4. „Śnieżna nauka” – Pokaz naukowy poświęcony chemii jako nauce. W czasie pokazu nie obejdzie się bez użycia ognia, by zademonstrować gwałtowne reakcje chemiczne, a także wody, by stworzyć sztuczny śnieg. Powstanie także mnóstwo piany, która ponoć stanowi świetną pastę do zębów dla słonia.
5. „Powietrze, próżnia i ciśnienie” – pokaz naukowy poświęcony mieszaninie gazów, jaką jest powietrze. Wykorzystując jego własności fizyczne pokażemy jak nadmuchać balon jednym dmuchnięciem, czym jest lewitacja oraz dlaczego 350 lat temu w Magdeburgu aż szesnaście koni próbowało rozerwać dwie niczym nie połączone ze sobą półkule, mając przy tym spore
   problemy.
6. „Dynamiczny Newton” – Trzy Zasady Dynamiki sformułowane przez najwybitniejszego naukowca wszechczasów to prawdziwa podstawa fizyki. Rzadko jednak zdajemy sobie sprawę, że towarzyszą nam one cały czas w naszym codziennym życiu. W czasie pokazu naukowego zostaną poruszone takie pojęcia jak Praca, Siła oraz wyjaśnienie działania prostych urządzeń mechanicznych np. dźwigni.

Proponuję wybór tematów 2, 3 i 4. Poszerzymy je także o elementy pokazu 5 i 6, żeby było jak
najciekawiej.

Część IV – gry i zabawy edukacyjne.

Propozycja dla dzieci w wieku szkół ponadpodstawowych:

1. Gazetowe konstrukcje – przy użyciu stworzonych z gazet tub uczestnicy mają za zadanie skonstruowania konstrukcji zgodnie z instrukcją.
2. Naukowy tor przeszkód – wymagający nie tylko sprawności fizycznej, ale także zastanowienia. Od startu do mety uczestnicy będą mieli za zadanie pokonania naukowego toru przeszkód, wymagającego m. in. wypełnienie dymiącego się cylindra wodą przy pomocy probówek.

   Propozycja dla dzieci w wieku szkoły podstawowej:

3. Przymierzanie szkieletu na czas – celem zabawy jest poprawne założenie przyczepnych na rzepy modelów kości człowieka. Wygrywa uczestnik, który najszybciej ułoży te ludzkie puzzle.
4. Wyścig na szczudłach – Szczudła to urządzenia wymagające zachowania odpowiedniej równowagi, które doskonale demonstrują wiele podstawowych praw fizyki. Wygrywane ten uczestnik, który najszybciej i poprawnie pokona trasę od startu do mety.

   Propozycja dla dzieci w wieku przedszkolnym:

5. Gigantyczne bierki – tradycyjne bierki w powiększonej wersji
6. Gra w rzucanie woreczkami – celem uczestnika gry jest wrzucenie woreczka do odpowiedniego otworu oznaczonego cyfrą.
   Wszystkie gry edukacyjne są odpowiednie dla dzieci w każdym wieku. Powyższa propozycja wynika tylko z poziomu trudności.